English Sparkling Wine en favorieten

Begin 2023 namen we een podcast op over English Sparkling Wine en waren we diep onder de indruk van deze bubbels van de andere kant van het Kanaal. De wijngaarden van Engeland, en met name die voor mousserend, liggen in het zuidoosten, in Kent, Sussex en Hampshire – op de 51e en 52e breedtegraad ofwel de noordelijke limieten van wijnbouw.

Het wijngaardareaal van Groot-Brittannië telt nu bijna 3800 hectare en is de laatste 10-15 jaar verdubbeld. Sinds 2000 is het zelfs verviervoudigd. Kortom, het is hip & happening.

Daar liggen verschillende redenen aan ten grondslag.

Wat hier aan heeft bijgedragen is dat English Sparkling Wine toch een aantal keer Champagne van de troon heeft gestoten op verschillende blindproeverijen. Nyetimber was de eerste English fizz die de World Sparkling Wine Championships won en daarmee champagne versloeg.

Het helpt ook dat Champagne zelf toegeeft dat het wel snor zit met de kwaliteit: er zijn producenten die al een stuk land hebben gekocht in Engeland. Champagne Taittinger was de eerste die het Kanaal overstak.

En dat is niet zonder reden. Champagne en Zuid-Engeland lijken klimatologisch gezien op elkaar. Er wordt gezegd dat Engeland ongeveer hetzelfde klimaat heeft als Champagne 30 jaar geleden. Over het algemeen heerst er een koel klimaat, al zou je dat met het oog op de zomer van 2022 niet zeggen. “Soms voelt het continentaal aan, soms duidelijk Atlantisch, soms zelfs een beetje Scandinavisch”, schrijft Tom Stevenson voor Tim Atkin (Special Report, England 2022). Als we aan Engeland denken, denken we vaak aan regen. Die valt vooral in Schotland, aan de Zuid-Engelse kusten is het opvallend droog. Behalve in 2012, een rampjaar in de Engelse wijngeschiedenis.

Naast klimaat doet ook de bodem een duit in het zakje. Herinner je je de krijtrotsen van Dover nog? Juist, krijt. Deze kenmerkende bodem van de Champagnestreek strekt zich uit en duikt weer op in Zuid-Engeland. De wijngaarden van Hambledon Vineyards bij Hampshire hebben een krijtbodem. Nyetimber heeft bodems met krijt, maar ook met greensand (de laag onder het krijt, die zichtbaar wordt als het krijt is geërodeerd). Gusbourne heeft krijt en vuursteen bij Sussex en kleibodems bij Kent.

Meer over bodems

Ik kan me voorstellen dat je een streepje voor hebt in de communicatie als je een krijtbodem hebt. Het is immers dezelfde bodem als Champagne, dus dat kan je mooi van de daken schreeuwen.

Toch is het niet alleen maar krijt wat de klok slaat in Engeland. Er zijn verschillende bodemsoorten te vinden die elk hun eigen voor- en nadelen hebben. Op de website van World of Fine Wine worden de geologie van Zuid-Engeland uitgebreid toegelicht.

Greensand, wat wellicht vertaald kan worden als groene kalksteen, staat bekend om zijn goede drainage.
Steenachtige bodems hebben de gave om licht te reflecteren, extra zonlicht, extra warmte. Kan bijdragen aan de groei. Het zijn vaak harde bodems, dus dat kan nadelig zijn voor het gebruik van machines.
Kleibodems kunnen goed voedingsstoffen en water vasthouden. Dat kan zowel een voor- als nadeel zijn. Een helling kan helpen om de afvoer van water te verbeteren.
Krijtbodems zijn een soort spons: ze kunnen water vast houden en het door de bodem laten bewegen. Het levert ‘fittere’ wijnstokken op, omdat ze meer moeite moeten doen voor het water. Het gebrek aan ijzer is het grootste nadeel, dit kan leiden tot chlorose (geelverkleuring van de bladeren).

Druivenrassen

De belangrijkste druivenrassen zijn de klassiekers uit Champagne: chardonnay en pinot noir aan kop met beide zo’n 1100 hectare, gevolgd door meunier met ruim 300 hectare. Zo’n 68% van de productie is mousserend en qua aanplant staat Engeland nu gelijk aan een achtste van Champagne.

Vlak daarna komt bacchus, de ‘signature grape’ van Engeland. Zeer geschikt voor het Engelse klimaat, omdat het vroeg rijpt. Bacchus is een kruising tussen scheurebe (ook een kruising tussen riesling en silvaner) en müller-thurgau. De druif wordt zelden gebruikt in de productie van mousserende wijnen, maar is wel een belangrijke speler voor stille witte wijnen.

Lage opbrengsten

De combinatie van klimaat, bodem en druivenrassen houden de opbrengsten laag. Lager dan Champagne. De beste wijngaarden in Engeland hebben een opbrengst van 8 ton per hectare. Dat is veel voor Engeland, maar correspondeert met een slecht jaar voor Champagne. In 2021 was de opbrengst 7.272 kg per hectare in Champagne, en dat was de kleinste oogst in 40 jaar. Het daaropvolgende jaar, 2022, was een stuk beter met 12.000 kg per hectare. Zover zijn we in Engeland nog niet.

Meer info over oogstjaren in Engeland, lees het Harvest Report van Stephen Skelton MW over 2018.

English sparkling wine: de favorieten

RIDGEVIEW

Ridgeview is gevestigd in het South Downs National Park in Sussex en opgericht in 1995. Toen ze begonnen, lag de productie op 20.000 flessen. Inmiddels produceren ze 250.000 flessen per jaar en lukt het ze dus ook om iets van de oogst achter te houden om non-vintage bubbels op de markt te brengen. Die maakt Ridgeview sinds 2017.

Ridgeview Cavendish NV

36% pinot noir, 32% chardonnay, 32% meunier (18 maanden lie, 8 gram dosage)
Redelijk typische champagneblend. Alles vergist in RVS, dus frisheid staat voorop.

Ridgeview Bloomsbury NV

60% chardonnay, 25% pinot noir, 15% meunier (18 maanden lie, 9.2 gram dosage)
Zesty is het toverwoord. Heel verfrissend met aroma’s van limoen, appel en fijne mousse.

Ridgeview Oak Reserve NV

100% chardonnay (24 maanden lie, 8 gram dosage)
Hier worden we stil van. Vineus. Gerijpt op Frans eikenhout. Decadent, boter, rijpe appels, hazelnoten, vuursteen en lucifer. Indrukwekkend. Benieuwd hoe dit smaakt naast Bollinger.

Ridgeview is verkrijgbaar bij Wijnhandel Peeters.

GUSBOURNE

Gusbourne is opgericht in 2004 in Kent. Ze hebben inmiddels 90 hectare aangeplant staan, waarvan 60 hectare in Appledore (Kent) en 30 hectare in West Sussex. Ze maken alleen gebruik van eigen druiven en kopen geen druiven in.

Gusbourne Brut Reserve 2019

62% chardonnay, 28% pinot noir, 10% meunier (24 maanden lie, 9 gram dosage)
Zo’n 11% van de wijn heeft nieuwe eikenhout, dat proef je ook terug. Het maakt de wijn interessanter, geeft hem meer vulling. Lekker getoast, vers uitgeknepen citrus.

Fun fact: we hebben deze bubbel ook geschonken tijdens The Bubble Battle bij Walsjerot in een flight met een Fattori 60 uit Lessini Durello (Veneto) en Agrapart Les 7 Crus uit Champagne. De meeste proevers dachten dat Gusbourne de champagne was.

Gusbourne Blanc de Blancs 2018

100% chardonnay (33 maanden lie, 11,6 gram dosage)
De favoriet van het Engelse koningshuis. Werd geschonken toen Queen Elizabeth 80 werd en ook tijdens het eerste staatsbanket van Charles. Het is onmiskenbaar een Blanc de Blancs: limoenschillen, citroen, vers geroosterd brood, brioche, kalk. Kun je dit onderscheiden van een Côte de Blancs?

Gusbourne Blanc de Noir 2018

100% pinot noir (31 maanden lie, 10 gram dosage)
Duidelijk verschil met de Blanc de Blancs. Meer vulling dankzij pinot noir. Klein rood fruit, rijkdom, goede en levendige zuren, mandarijnschil, kaneel.

Gusbourne is verkrijgbaar bij Wijnhandel Peeters en bij andere winkels die samenwerken met importeur Vinites.

HENNERS

Henners is opgericht in 2007 en is gevestigd in het natuurreservaat Pevensey Levels op steenworpafstand van de Engelse kust. Het is er droog en zonnig met een fijne zeebries die de wijnen een ziltige toets mee geeft. Ze bezitten in totaal 3 hectare eigen wijngaarden (kleibodem) en kopen druiven in bij gecontracteerde boeren.

Henners 2016

70% chardonnay, 30% pinot noir (48 maanden lie, 7.5 gram dosage)
Heeft even tijd nodig, of wellicht een groter glas. Maar daarna: fascinerend! Heel verfijnd met heerlijke aroma’s van biscuit en brioche, iets vuursteen, appel, ziltigheid en fijne citruszuren.

Henners is (op aanvraag) verkrijgbaar bij Wijnhandel Peeters en bij andere winkels die samenwerken met importeur Pallas.

NYETIMBER

Nyetimber is waarschijnlijk het beroemdste Engelse wijnhuis. De eerste stokken gingen in 1988 de grond in en sinds 2006 in handen van Eric Heerema, een telg uit een steenrijke offshorefamilie. In 1991 werd hij door zijn broer voor een kwart miljard euro uit het familiebedrijf gekocht. Met dat geld kocht hij onder andere Nyetimber en sprak daarbij de ambitie uit om de beste mousserende wijn van de wereld te maken. So far so good, want Nyetimber versloeg Bollie op de Champion of Worldwide Sparking Wines. Nyetimber bezit 170 hectare wijngaarden, voornamelijk gelegen op greensand en produceert tussen de 1,5 en 2 miljoen flessen per jaar. Inmiddels is de dagelijkse leiding over genomen door Richard Carter, oud-topman van Rolls Royce.

Nyetimber Brut NV

55-65% chardonnay, 30-40% pinot noir, 5-15% meunier (36 maanden lie, 8-10 gram dosage)
Gebakken koekjes met citroenzest in de neus. Geroosterde noten, gist, citroen, appel. Crispy zuren, zoals het de Engelsen betaamt. Ik krijg meteen trek in fish & chips.

Nyetimber Tillington 2013

76% chardonnay, 24% pinot noir (48 maanden lie, 9.7 gram dosage)
Tillington is een single vineyard in West Sussex met een bodem van greensand en een zuidelijke expositie.

Nyetimber is (op aanvraag) verkrijgbaar bij Wijnhandel Peeters en bij De Bruijn Wijninkopers.