Dr Loosen en de riesling-show

Het is vrijdagavond en ik zit klaar voor een masterclass riesling van niemand minder dan Ernst Loosen – Erni voor insiders – bij Wijnhandel Peeters.

Verrassend genoeg beginnen we de Dr. Loosen, specialist in riesling, met een sekt van pinot noir. Het is duidelijk dat hij er zelf ook nog niet helemaal aan gewend is. Dat het goed is, staat buiten kijf. Dr. Loosen maakt geen halve sekt. Rijpt zelfs vijf jaar (!) op de gistcellen. Daar waar de instap-champagne dat niet langer dan 15 maanden doet. ‘Biscuits, nectarine en frambozen’ heb ik opgeschreven. Toch mooi.

Goed, de smaakpapillen zijn wakkergeschud. De riesling-show kan beginnen.

Ernst Loosen begint met een slide over ‘riesling regions of the world’, waar we naast Duitsland natuurlijk Frankrijk (Alsace) en ook Verenigde Staten (Washington en Californië) zien staan. Nu heb ik al menig proeverij meegemaakt en een Fransman zou dit dus never nooit doen. Een wijnmaker uit Bourgogne praat niet eens over Bordeaux, laat staan dat ‘ie iets positiefs zegt over een ander land. Een plusje voor Duitsland.

Het unieke microklimaat van de Moezel

Moezel was altijd het noordelijkste wijngebied van Europa. Op zich is het dat nog steeds, maar dan moet je de wijngaarden van Nederland, of zelfs die van Zweden, even niet meerekenen. Dankzij de opwarming van de aarde wordt wijn maken in de noordelijke gebieden ook mogelijk. Voor Moezel verandert er niet super veel, behalve dat ze nu eigenlijk wel jaar in jaar uit rijp fruit hebben. Iets wat vroeger nog wel eens kon tegenvallen. So far, so good, maar wat Moezel écht bijzonder maakt, is natuurlijk het microklimaat.

Zonder het microklimaat had je hier geen wijn gehad. Op goede dagen schijnt de zon van 8 uur ‘s ochtends tot 6 uur ‘s avonds. Staat je wijngaard op het zuiden gericht? Dan profiteer je het meest: volle bak zon. Hoe steiler je wijngaard, hoe intenser de zonkracht. Ernst zegt dat je de intensiteit van de zonkracht keer twee kunt doen op een 100% steile wijngaard. De beste wijngaarden liggen ook nog eens aan het water. Daar zorgt de temperatuur van het water voor zachte winters en de weerkaatsing van de zon op de Moezel zorgt weer voor hogere temperaturen op de hellingen. Al die factoren dragen bij aan het succes van riesling.

Hieronder een foto van de Bremer Calmont, de steilste wijngaard van Europa. 

Maar er is meer. Natuurlijk, de bodem. Voor zover ik weet, gaat het om leisteen in de Moezel. Vandaag leer ik dat er verschillende soorten leisteen zijn: bruine, blauwe, rode en zwarte leisteen. Elk brengt zijn eigen stijl riesling voort. De gemene deler is dat leisteen enorm waterdoorlatend is en hartstikke arm. Zo arm dat druifluis phylloxera, de grootste vijand van de wijngaard, hier geen kans van slagen had. Dr. Loosen gebruikt de term ‘Alte Reben’ – Duits voor ‘vieilles vignes’ – voor stokken ouder dan honderd jaar.

Een riesling uit 1981

We starten de proeverij met een riesling uit 1981. Een experimentje van Ernst. Hij ontdekte namelijk dat zo’n tweehonderd jaar geleden de Duitsers er een andere manier van wijn maken op na hielden. De witte wijn, der edele Rheinwein, moest namelijk zo’n 20 – 30 jaar gerijpt worden in (gebruikte) eikenhouten foeders. Ernst kon zich dat niet voorstellen (”dat wordt toch sherry!”), maar wilde het toch even uitproberen.

Zo gezegd, zo gedaan – in 1981. Zevenentwintig jaar later bottelde hij de wijn en dacht dat het experiment was mislukt: het proefde toentertijd als cider. Het vergat het en ging weer over tot de orde van de dag. Totdat hij op een dag – per toeval – een flesje uit de kelder pakte. Verdomd, het was de 1981 van toen. Als een Benjamin Button opgefleurd! Héél zacht, mooie zuren, bijzonder om te proeven!

Hoe lang moet riesling rijpen?

Na de 1981 proeven we verschillende jaargangen riesling afkomstig van verschillende wijngaarden, die ieder 12, 24 of zelfs 36 maanden gerijpt zijn. Ernst is opnieuw aan het experimenteren geslagen: wat is de optimale rijpingsduur voor riesling?

Ürziger Würzgarten

De eerste flight bestaat uit drie rieslings van de Ürziger Würzgarten wijngaard. Het kenmerk van deze wijngaard is de vulkanische grond, wat een kruidig karakter meegeeft aan de wijn. De rieslings komen alle drie uit 2012, maar de rijpingsduur is verschillend. De GG rijpt 12 maanden op de gistcellen in grote houten foeders, de GG Réserve 24 maanden en de Hommage doet er 36 maanden over. Als je deze wijnen naast elkaar proeft, voel je de zuren zachter worden. De scherpe randjes gaan weg zonder dat de wijn frisheid verliest.

Wehlener Sonnesuhr

Nu ben ik nog niet zo thuis in de precieze wijngaarden van de Moezel, maar Wehlener Sonnesuhr blijkt er eentje om te onthouden. Wereldberoemd om de blauwe leistenen bodem. Mineraliteit, puurheid; een strakke riesling.

Erdener Prälat

De Prälat is een beetje de Clos de Vougeot van de Moezel, maar dan een stuk kleiner. De wijngaard heeft een totale grootte van 1.6 hectare en is verdeeld over 19 eigenaren! Ernst noemt het zelf een ‘small slice of perfection’. Door de bodem van rood leisteen, de steile hellingen op het zuiden en de ligging dichtbij het water heerst hier een fantastisch microklimaat. Dit zorgt jaar in jaar uit voor rijpe druiven.

Mooi filmpje om te zien hoe dat oogsten op zo’n steile helling er aan toe gaat.

You remember pythagoras?

Na de negende riesling wordt het tijd voor een lesje Pythagoras als iemand vraagt hoe groot zo’n wijngaard nou is. You remember Pythagoras? Ja, tuurlijk, dat was toch a-kwadraat x b-kwadraat = c-kwadraat. Het komt er op neer dat zo’n wijngaard hartstikke steil (schuin) is, dus feitelijk groter is dan als je dat vlak zou berekenen. Ofzo. Nou ja, het was goed verhaal.

Ook zo’n epische proeverij bijwonen? Hou Wijnhandel Peeters in de gaten.